Beogradska kuća Petrovića, u nekadašnjoj Ratarskoj 32 (danas je to Ulica 27. marta) bila je stecište kulturne, umetničke i društvene elite. Dom čuvenog skupljača istorijskih dokumenata Dimitrija Mite Petrovića i njegove supruge Mileve je uvek bio otvoren za viđene intelektualce tog vremena. Od Ivana Meštrovića i Jovana Skerlića, do Koste Miličevića, Branislava Nušića i Disa. U ovoj skladnoj porodici rodilo se trinaestoro dece. Devetoro je preživelo, a svakako su najpoznatiji Nadežda Petrović i njen brat, književnik, Rastko Petrović.
Slikarka Nadežda Petrović se rodila u Čačku 1873. godine, a kada je imala 11 godina, porodica se preselila u Beograd. U Beogradu, Nadežda završava Višu žensku školu i polaže ispit kojim stiče diplomu za nastavnika slikanja. Sa 25. godina nastavlja školovanje u Minhenu, kod velikog Antona Ažbea. Tamo uči da se crtež, boja i kompozicija ne mogu odvojiti kao i da se problemi na slici rešavaju bojom.
izvor: narodni muzej
Prvu, i nažalost jedinu samostalnu izložbu Nadežda Petrović organizuje u prostorijama Velike beogradske škole, 25. avgusta 1900. godine.
Tadašnja kritika je bila nemilosrdna prema njenim novotarijama, najviše zbog uzora na francuske impresioniste te je njene slike jedan kritičar nazvao “bolesnim i trulim”.
Nadežda se iz Minhena vraća u politički uzburkanu, Obrenovićevsku Srbiju, u osvit puča protiv kralja Aleksandra i kraljice Drage. Postaje kultirno, društveno i politički angažovana ne zanemarujući svoju najveću ljubav i potrebu – slikanje.
Uz pomoć Branislava Nušića, naša velika slikarka 1903. godine osniva Kolo srpskih sestara.
U vreme proslave stogodišnjice Prvog srpskog ustanka Nadežda se angažuje u organizovanju Prve jugoslovenske umetničke izložbe. Izložbu je otvorio Kralj Petar Karađorđević, a izložena su dela 96 umetnika iz Srbije, Slovenije, Hrvatske i Bugarske. Najbolji su doneli i nagrade umetnicima a kralj je otkupio 41 rad. Na toj izložbi, gde su najveću pažnju privukle velike istorijske kompozicije Paje Jovanovića, žiri je odbio Nadeždine seoske pejzaže. Prihvatili su samo jednu sliku – Žetva, za koju je kritika rekla “da se bez nje i moglo i da nije od neke vrednosti”.
izvor: narodni muzej
Iako je likovna kritika nije štedela, Nadežda Petrović je u to vreme već veoma zapažena i poznata po svom kulturnom i političkom radu. Borila se za svoje ideje i ideale, davala doprinos svojim stručnim likovnim kritikama, ali i napisima iz prosvetne oblasti. Objavljivala je tekstove u Politici, Odjeku, Novoj iskri, Bosanskoj vili i drugim časopisima.
Da bi svuda stigla, ta krupna, stamena žena bila je uvek spremna da krene na put, na konju, u vozu, peške. Ona je neprestano putovala, kao neki umetnički misionar, propovednik i borac. Nadežda nastavlja da izlaže svoje nove slike, ali kritika i dalje ostaje nemilosrdno negativna.
Burna 1908. godina donosi velike demonstracije koje predvodi Branislav Nušić, a Nadežda mu pruža svesrdnu podršku. Tih dana dobija nadimak “Jugoslovenska Nada” jer poziva na borbu protiv tiranije austrijskog cara.
Pariska godina Nadežde Petrović (1910.) obeležena je boravkom u ateljeu Ivana Meštrovića. Tamo se upoznaje i druži sa Pikasom, Matisom i Rodenom. To je i period njenog slikarskog menjanja i potpunog sazrevanja.
Naredne, 1911. godine se vraća u Srbiju i u njoj ostaje do smrti. Poslednje godine svog života Nadežda Petrović je provela kao dobrovoljna bolničarka. Prvo u Balkanskim ratovima, kada nije htela da ostane u sanitetu. Izričito je zahtevala da je pošalju na front, u improvizovanu bolnicu.
Kada je buknuo Veliki ( Prvi svetski) rat, Nadežda je ponovo, na sopstveni zahtev, regrutovana za bolničarku. Nije pristala na predlog Vrhovne komande da bude član Crvenog krsta u Švajcarskoj, nego se odmah javila na dužnost u poljskoj bolnici Dunavske divizije. U jeku borbi, dok je u bolnici vladala epidemija pegavog tifusa, Nadežda Petrović, i sama iscrpljena, poslednjom snagom slikala je šatore valjevske bolnice. Sve dok zarazna bolesti nije i nju oborila. Bolovala je sedam dana a umrla 3. aprila 1915. godine.
Posle godina negiranja i zaborava, retrospektivna izložba njenih dela u paviljonu Cvijeta Zuzorić u Beogradu 1938. godine vratila je Nadeždi ono posebno mesto u samom vrhu srpskog slikarskog panteona, koje joj je pripadalo isto kao i slavno mesto u srpskoj herojskoj istoriji.